Κριτική ταινίας:«Μια στάση πριν το τέλος»

«Μια στάση πριν το τέλος» (Fruitvale Station) 

H Δήμητρα Γιαννακού γράφει κριτική για το αντιρατσιστικό δράμα του Ράιαν Κούγκλερ που προκάλεσε αίσθηση στο φεστιβάλ των Καννών (βραβείο στην ενότητα «Ένα κάποιο βλέμμα). Η ταινία προβάλλεται αυτή την εβδομάδα από την Odeon.

Βασισμένη σε αληθινό περιστατικό, η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του Ράιαν Κούγκλερ «Μια στάση πριν το τέλος» (Fruitvale Station) κατάφερε να αποσπάσει δύο βραβεία στο Φεστιβάλ του Σάντανς (2013), αγγίζοντας τους πάντες με την απλότητα της γραφής της και την αίσθηση της αυθεντικότητας στις περιγραφόμενες καταστάσεις. Στο Φεστιβάλ Καννών της απονεμήθηκε η διάκριση «Ένα Κάποιο Βλέμμα».
Μια δραματική ιστορία ξετυλίγεται μέσα από τις εικόνες του νέου κινηματογραφιστή, ο οποίος με πόνο και μεράκι θέλησε να αποτυπώσει τις τελευταίες στιγμές της ζωής του Όσκαρ Γκραντ (Μάικλ Μπ. Τζόρνταν) αποτίοντας φόρο τιμής στο μοιραίο του τέλος. Η ταινία παίρνει και πολιτικές διαστάσεις, καταγγέλλοντας την ανεξέλεγκτη βία και τις παθογένειες μιας αμερικανικής κοινωνίας γεμάτης κοινωνικές ανισότητες (φυλετικές, τάξης, μορφωτικού επιπέδου...).
Το 2008 ο 22χρονος Όσκαρ Γκραντ έπεσε θύμα των πυρών ενός αστυνομικού σε μια στάση τραίνου -τη Fruitvale Station- του Σαν Φρανσίσκο. Αναπόδραστα, το περιστατικό του Γρηγορόπουλου θα έρθει στη μνήμη του ελληνικού κοινού καθιστώντας το ακόμη πιο ευαίσθητο στην έκθεση της ιστορίας.
Η τραγικότητα του γεγονότος απορρέει από μια επιπολαιότητα της στιγμής, από μια κακή «τύχη» ή και μια σύμπτωση περιστάσεων που επιβεβαιώνουν τη ρήση: «του πεπρωμένου φυγείν αδύνατον». Στην αρχή, ο σκηνοθέτης αναμειγνύει με μια ιδιαίτερη άνεση εικόνες της κινηματογραφικής fiction και ενός βίντεο που τραβήχτηκε από έναν αυτόπτη μάρτυρα του συμβάντος. Η δραματικότητα της αφήγησης ανεβαίνει κατακόρυφα και τότε ξεκινά η εξιστόρηση της ζωής του Όσκαρ.
Ο Όσκαρ είναι ένας νέος από το προάστιο Bay Area του Σαν Φρανσίσκο. Η κοινωνία των προαστίων του εξωτερικού αναδύεται αρκετά καθαρά εμπρός στα μάτια του θεατή μέσα από πλάνα ντοκιμενταρίστικης υφής. Ο Όσκαρ, όπως και αρκετοί νέοι των φτωχών προαστίων, «τα βγάζει πέρα δύσκολα», έχει πάει φυλακή, δεν έχει το παραμικρό δίπλωμα, αναγκάζεται να κάνει τον dealer περιστασιακά, χάνει τη δουλειά του και γενικά βρίσκεται στο περιθώριο, έχοντας την εντύπωση ότι η ζωή «τού φεύγει μέσα από τα χέρια».
Αποφασίζει ριζικά να την αλλάξει, να γίνει καλύτερος, να αναλάβει τις ευθύνες του σοβαρά και να κάνει ευτυχισμένους αυτούς που αγαπά. Όμως, το παρελθόν τον καταδιώκει και λίγο αργότερα βρίσκεται στο λάθος μέρος τη λάθος στιγμή…
Η οπτική γωνία προσέγγισης της διαδρομής αυτού του ήρωα έχει ως φανερό στόχο να εξάρει τις καλές-θετικές πλευρές της προσωπικότητάς του, έτσι ώστε να πάρει ακόμη πιο έντονα τη μορφή του θύματος και να προκαλέσει τη συμπόνια και συγκίνηση του θεατή. Και πράγματι, η ιστορία που μας διηγείται ο Ράιαν Κούγκλερ αναστατώνει, εξοργίζει και συγκινεί βαθιά. Σε αυτό συμβάλλει, βέβαια, και η ερμηνεία του ηθοποιού Μάικλ Μπ. Τζόρνταν ο οποίος εισχωρεί βαθιά σε ένα ρόλο που του ταιριάζει αρκετά.
Χαρακτηριστικές είναι οι γρήγορες και σπασμωδικές κινήσεις της κάμερας σε αρκετές περιπτώσεις, αποδίδοντας την ένταση της στιγμής ή οικειοποιούμενες την οπτική γωνία του προσώπου που ακολουθεί. Κάτι τέτοιο παρατηρείται, για παράδειγμα, στη σκηνή με το σκύλο μέσα στο δρόμο ή και στη συγκέντρωση της παρέας του Όσκαρ μέσα στο μετρό, στην αρχή της βραδιάς τους.

click@Life

Η κάμερα εκεί μετακινείται βίαια και απότομα από το ένα πρόσωπο στο άλλο, εκφράζοντας οπτικά το βίαιο (ημι-άγριο; ) και απότομο του χαρακτήρα αρκετών νέων των προαστίων. Εξάλλου, ο σκηνοθέτης έχει μελετήσει τη συγκεκριμένη κάστα ανθρώπων καθότι, όπως είπε, έχει εργαστεί στο παρελθόν σε κέντρα επανένταξης νέων με εγκληματική συμπεριφορά. Ο ίδιος, μάλιστα, έχει αρκετά κοινά στοιχεία με τον Όσκαρ: είναι αφρο-αμερικανός όπως εκείνος, έχει την ίδια ηλικία και έχει μεγαλώσει στο ίδιο μέρος.
Το περιβάλλον στο οποίο μεγαλώνει κανείς αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για τη διαμόρφωση της προσωπικότητάς του ή για την τροπή που μπορεί να πάρει η ζωή του και ο Ράιαν Κούγκλερ μας δίνει ένα ζωηρό παράδειγμα αυτής της αλήθειας με την ταινία του «Μια Στάση πριν Το Τέλος».
Παίζουν: Μάικλ Τζόρνταν, Τσαντ Μάικλ Μάρεϊ, Κέβιν Ντουράντ, Άνα Ο' Ράιλι, Οκτάβια Σπένσερ, Μέλονι Ντίαζ, Αριάνα Νιλ. Η ταινία προβάλλεται από την Odeon.
 

ΔΗΜΗΤΡΑ ΓΙΑΝΝΑΚΟΥ 
click@Life