Ίριδα, ένα λουλούδι με χρώματα τόσα όσα του ουράνιου τόξου

Η ίριδα είναι φυτό που χρησιμοποιείται σε βραχόκηπους, συνθέσεις και ανθώνες, ενώ τα λουλούδια της μπορούν επίσης να κοπούν και να τοποθετηθούν σε ανθοδοχείο. Τα ριζώματα κάποιων ειδών χρησιμοποιούνται στη φαρμακευτική, λόγω των θεραπευτικών τους ιδιοτήτων, και στην αρωματοποιία.

Πήρε το όνομά της από το ουράνιο τόξο, λόγω του πλήθους των χρωμάτων, που έχουν τα άνθη των διάφορων ειδών της. Στην Ελλάδα απαντούν περίπου 10 είδη. Γενικά τα είδη της χωρίζονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες: τις ριζωματώδεις ίριδες και τις βολβώδεις. Οι πρώτες διαθέτουν ριζώματα και οι δεύτερες βολβούς. Τα ριζώματα είναι χοντρά κομμάτια υπόγειων βλαστών τα οποία φέρουν επάνω τους οφθαλμούς που αναπτύσσονται και δίνουν το φυτό.

Από τις ριζωματώδεις ίριδες, οι πιο διαδεδομένες και δημοφιλείς είναι η Iris germanica και η στενή συγγενής της Iris florentina.

Από τις βολβώδεις, οι πιο δημοφιλείς είναι οι λεγόμενες ολλανδικές, μια ομάδα ποικιλιών που έχουν προκύψει από διασταυρώσεις και υβριδισμούς, και κάποια βοτανικά είδη όπως η Iris reticulata και η Iris danfordiae.

Ριζώματα και βολβοί πωλούνται το φθινόπωρο, που είναι και η εποχή φύτευσής τους. Εξαίρεση αποτελούν οι ολλανδικές ποικιλίες, οι οποίες μπορούν να φυτευτούν και νωρίς την άνοιξη, για να ανθίσουν προς τα τέλη Μαΐου. Την άνοιξη βρίσκουμε στην αγορά έτοιμα φυτά, ανθισμένα ή με μπουμπούκια. Κατά προτίμηση αγοράζουμε φυτά με μπουμπούκια και όχι με άνθη, ώστε να δούμε όλη την πορεία της άνθισης, που διαρκεί περίπου ένα με δύο μήνες, στον κήπο ή στη βεράντα μας.

Οι ίριδες που προαναφέρθηκαν θέλουν έδαφος με καλή στράγγιση για να μη σαπίσει το ριζικό τους σύστημα. Τα χώματα «εξωτερικού χώρου», κατά κανόνα, εξασφαλίζουν καλή στράγγιση. Άρα, αν φυτέψουμε σε γλάστρα, απλώς βάζουμε στον πυθμένα της μια καλή στρώση από χαλίκια ή κομματάκια κεραμικών. Αν όμως φυτέψουμε σε κήπο, ίσως χρειαστεί να βελτιώσουμε τη στράγγιση του εδάφους με προσθήκη ελαφρόπετρας. Βέβαια αν δεν υπερβάλουμε στο πότισμα και το χώμα στραγγίζει καλά, δεν θα υπάρξει κανένα πρόβλημα

Τα ριζώματα φυτεύονται σε αποστάσεις περίπου 30 εκ. μεταξύ τους και σε βάθος περίπου 5-10 εκ.

Οι βολβοί μπαίνουν σε βάθος 10-15 εκ., περίπου με ίδια απόσταση μεταξύ τους.

Η ηλιόλουστη θέση είναι απαραίτητη για να δούμε πολλά άνθη. Όμως, στην περίπτωση που φυτέψουμε ολλανδικές ίριδες την άνοιξη και όχι το φθινόπωρο, θα προτιμήσουμε την ημισκιερή θέση. Ο ήλιος είναι δυνατός προς τα τέλη Μαΐου και τα λουλούδια θα κρατήσουν λίγες μόνο ημέρες.

Οι ίριδες, γενικά, έχουν καλή αντοχή τόσο στις χαμηλές θερμοκρασίες όσο και στην ξηρασία. Έτσι, δεν πειράζει αν ξεχάσουμε κάποιο πότισμα.

Τα ώριμα άνθη από όλες τις ίριδες καλό είναι να αφαιρούνται, για να μη χαλάει η όμορφη εικόνα του φυλλώματος, αλλά και για να ευνοηθεί η ανάπτυξη των ριζωμάτων ή των βολβών μέσα στο χώμα.

Όσον αφορά την γκάμα των αποχρώσεων που έχει το άνθος της, ανάλογα με το είδος και την ποικιλία μπορεί να είναι λευκό, κίτρινο, χρυσαφί, πορτοκαλί, βαθύ ή ανοιχτό μπλε, μπορντό, βυσσινί, κόκκινο (Iris «Red Beans»), πορφυρό, ιώδες, ροζ, και φυσικά όλα αυτά μόνα τους ή σε διχρωμία.

Όταν ολοκληρωθεί η άνθιση, αφαιρούμε τα ώριμα στελέχη των λουλουδιών και δεν σταματάμε τα ποτίσματα, μέχρι να κιτρινίσουν και να ξεραθούν τα φύλλα. Τότε διακόπτουμε τα ποτίσματα μέχρι να ξανά βλαστήσουν (Οκτώβριο - Νοέμβριο) οι βολβοί ή τα ριζώματα.

Υπάρχει όμως και μια ριζωματώδης ίριδα που αγαπάει το νερό. Για την ακρίβεια, ζει μέσα σε αυτό. Είναι η υδροχαρής Iris pseudacorus, που έχει κίτρινα άνθη και είναι φυτό της ιθαγενούς χλωρίδας μας.

Οι βολβώδεις ίριδες που έχουν φυτευτεί από το φθινόπωρο ανθίζουν τον Απρίλιο, ενώ οι ριζωματώδεις περίπου μήνα αργότερα. Αν οι βολβώδεις φυτευτούν νωρίς την άνοιξη, ανθίζουν τέλη Μαΐου. Η ανθοφορία διαρκεί 2-3 εβδομάδες.

Χρήσιμα και πρακτικά

Ιρις (Iris spp. και hbs.): Υπάρχουν μερικές εκατοντάδες είδη ίριδας στη φύση. Η πλειονότητα κατάγεται από την Ασία και τη νότια Ευρώπη - Ισπανία, Ιταλία και Ελλάδα.

Διαστάσεις: Οι ριζωματώδεις και οι ολλανδικές ποικιλίες ίριδας ξεπερνούν τα 60 εκ. όταν είναι ανθισμένες. Οι πρώτες έχουν διάμετρο 60 - 70 εκ. και οι δεύτερες 20 - 30 εκ. Οι Iris reticulata και Iris danfordiae είναι μικρές, με ύψος 10 -15 εκ. και ίδια διάμετρο.

Θέση: Κατά κανόνα προτιμά την ηλιόλουστη θέση. Εξαίρεση αποτελούν οι ολλανδικές βολβώδεις ποικιλίες, που όταν φυτεύονται νωρίς την άνοιξη, προτιμούν τις ημισκιερές θέσεις

Αντοχή: Εχει καλή αντοχή στο κρύο. Η ζέστη και ο καυτός ήλιος επιταχύνουν την ολοκλήρωση της άνθισης. Αυτό έχει σημασία στην περίπτωση που φυτεύουμε βολβώδεις ίριδες την άνοιξη.

Καλό είναι να θυμάστε

• Οι χαμηλότερες ποικιλίες είναι πιο όμορφες φυτεμένες σε ζαρντινιέρες ή γλάστρες. Οι ψηλότερες μπορούν να μπουν κοντά σε τοίχους η κάθετες επιφάνειες
• Αγαπά της ηλιόλουστες θέσεις. Οι ολλανδικές ποικιλίες προτιμούν τις ημισκιερές.
• Θέλει τακτικό πότισμα τον πρώτο καιρό μετά τη φύτευση και αργότερα μόνο σε διαστήματα ανομβρίας.
  
• Πολλαπλασιάζεται με βολβούς ή ριζώματα, που φυτεύονται το φθινόπωρο. Βολβούς των ολλανδικών ποικιλιών φυτεύουμε και νωρίς την άνοιξη.
  
• Κατά τη φύτευση ανακατεύουμε με το χώμα λίγο πλήρες (με όλα τα κύρια θρεπτικά στοιχεία) κοκκώδες λίπασμα. Λιπαίνουμε ξανά μετά την άνθιση, τον Απρίλιο.

 

Fytokomia.gr