Βήχας: Αιτίες και θεραπεία

Γράφει η Αναστασία Μοσχοβάκη, Ιατρός Ειδική Παθολόγος

O βήχας είναι αντανακλαστικό του σώματος που έχει ως στόχο την προστασία από ερεθιστικές και
βλαπτικές ουσίες που καταφέρνουν να παρεισφρήσουν σε αυτό.
Η έκλυση του αντανακλαστικού γίνεται από μηχανικό ή χημικό ερεθισμό ορισμένων νεύρων με αποτέλεσμα την σύγκλειση και την απότομη διάνοιξη της γλωττίδας και την ισχυρή εξώθηση αέρα που παρασύρει τελικά προς τα έξω το τραχειοβρογχικό περιεχόμενο. Τα προσαγωγά ερεθίσματα φθάνουν σε περιοχή του εγκεφάλου που είναι γνωστή ως κέντρο του βήχα.
Κατά την διάρκεια του Φθινοπώρου και του Χειμώνα ο βήχας είναι ιδιαίτερα συχνός. O βήχας μπορεί να συνοδεύεται από  φλέγμα ή βλέννα (πτύελα) ή να είναι ξηρός. Ορισμένες φορές είναι τόσο βασανιστικός που προκαλεί ενούρηση, εμετό και αδυναμία τέλεσης καθημερινών καθηκόντων. Σε σοβαρές περιπτώσεις ο βήχας μπορεί να προκαλέσει εμετό, συγκοπτική κρίση, κάταγμα πλευρών, ρήξη πνευμονικής κυψελίδας.

Αιτίες

Ο βήχας είναι περιστασιακό σύμπτωμα σε φυσιολογικά άτομα. Παρατηρείται συχνά σε ορισμένες γυναίκες κατά την εγκυμούνη. Εμφανίζεται οξέως κατά την διαδρομή απλών ιογενών λοιμώξεων, οπότε διαρκεί συχνά λίγο. Ο βήχας δεν είναι πάντοτε αθώος όταν εμφανίζεται οξέως, διότι μπορεί να οφείλεται σε πνευμονία ή σε υποκείμενη νόσο που τον πυροδοτεί εύκολα όπως είναι η αλλεργία, η καρδιακή ανεπάρκεια, το άσθμα. Ψυχιατρικά νοσήματα ή παράγοντες κινητοποιούν το αντανακλαστικό του βήχα και μπορεί να προκαλέσουν ψυχοσωματικό βήχα.
Ο χρόνιος βήχας που επιμένει και διαρκεί πάνω από μήνα, οφείλεται συχνά σε παθολογική βλάβη η βαρύτητα της οποίας ποικίλλει. Νοσήματα και καταστάσεις που συχνά αποτελούν την αιτία του χρόνιου βήχα είναι:

• Χρόνιες λοιμώξεις
• Αλλεργία
• Πεπτικά προβλήματα
• Αναπνευστικά προβλήματα
• Καρκίνος
• Καρδιακά νοσήματα
• Αποστήματα
• Ανευρύσματα
• Φάρμακα

Δυστυχώς λόγω της λανθασμένης σύνδεσης του βήχα που εμμένει με τις απλές  ιώσεις, συχνά το σύμπτωμα αμελείται από τον πάσχοντα ασθενή, οπότε αυτός προσέρχεται καθυστερημένα για ιατρική εξέταση.
Μία δεύτερη συνήθης κακή ελληνική πρακτική είναι η κατανάλωση αμφιβόλου ποιότητας αντιβηχικών σκευασμάτων που καταστέλλουν τον ανατανακλαστικό του βήχα. Με τον τρόπο όμως αυτό παρακωλύεται η διαδικασία της απόχρεμψης που είναι ζωτικής σημασίας σε λοιμώξεις με αποτέλεσμα την επέκταση της λοίμωξης. Η χρήση αντιβιοτικών σε περιπτώσεις βήχα έχει θέση μόνο σε ορισμένα λοιμώδη νοσήματα. Η άσκοπη χρήση αντιβιοτικών μπορεί να οδηγήσει σε ανθεκτικά μικρόβια ή επιδείνωση του βήχα από έκλυση αλλεργικών εκδηλώσεων.

Θεραπεία

Η θεραπεία του υποκείμενου αιτίου είναι απαραίτητη.
Τι πρέπει να ξέρετε εάν πάσχετε από το συνήθη βήχα των λοιμώξεων:

• Αποφύγετε περιβάλλον με πολύ σκόνη, καπνό ή βαριά ρύπανση, καθώς και τους χώρους που δεν αερίζονται καλά.
• Αποφύγετε να λάβετε από μόνοι σας αντιβηχικά σιρόπια ή αντιβιοτικά.
• Φροντίστε για την καλή ενυδάτωσή σας. Η επαρκής ενυδάτωση συντελεί στην ομαλή ρευστοποίηση και απομάκρυνση των εκκρίσεων από το αναπνευστικό σύστημα.
• Αποφύγετε τις ακραίες θερμοκρασίες σε ποτά γεύματα (κρύα-καυτά) που μπορεί να πυροδοτήσουν τον βήχα. Πικάντικα λιπαρά τρόφιμα κατάχρηση αλκοόλ νυχτερινά γεύματα ενδέχεται να οδηγήσουν σε παλινδρόμηση γαστρικών υγρών που ερεθίζουν το τραχειοβρογχικό δέντρο και επιδεινώνουν τον βήχα.
• Όταν ο βήχας συνοδεύεται από πυρετό αιμόπτυση ή επιμένει η σωστή παθολογική εξέταση από έμπειρο παθολόγο είναι απαραίτητη για το ενδεχόμενο επιπλοκής ή επέκτασης της λοίμωξης.

Δρ. Αναστασία Μοσχοβάκη Ιατρός Ειδική Παθολόγος
Φραγκοπούλου 10, Κηφισιά
24ωρη γραμματεία νοσοκομειακά περιστατικά: 210-6252770 Email: amoschovaki@yahoo.gr http://iatreioamoschovaki.gr https://www.youtube.com/channel/UCraKRIyTq0qW8eMtKnmr3hw https://www.youtube.co 
HealthyLiving.gr