Χριστόψωμο

Το χριστόψωμο είναι το ψωμί που οι Ελληνίδες νοικοκυρές συνηθίζουν να φτιάχνουν για τη μεγάλη γιορτή των Χριστουγέννων.

Είναι ένα έθιμο που το συναντάμε σε όλη την Ελλάδα με αρκετές παραλλαγές και διαφορές από μέρος σε μέρος.
Σε κάθε περίπτωση πάντως πρόκειται για ένα στρογγυλό ψωμί φτιαγμένο με διάφορα υλικά, το οποίο είναι περίτεχνα διακοσμημένο, με λογής - λογής στολίδια.
Στις περισσότερες εκδοχές για το στολισμό χρησιμοποιούνται καρύδια και αμύγδαλα με το κέλυφος, ενώ ένα μεγάλος σταυρός φτιαγμένος από ζυμάρι χωρίζει το ψωμί στα τέσσερα.

Προετοιμασία: 30΄ Αναμονή: 2 ώρες Ψήσιμο: 1 ώρα.
ΥΛΙΚΑ (για 1 καρβέλι)
1 κιλό αλεύρι για όλες τις χρήσεις.
70 γρ. μαγιά νωπή ( στα ψυγεία τω σούπερ μάρκετ, συνήθως μαζί με τις φρέσκες ζύμες και το βούτυρο).
1 κουτ. γλ. αλάτι.
220 ml νερό, χλιαρό.
220 ml κόκκινο ξηρό κρασί, χλιαρό.
220 ml ελαιόλαδο.
50 ml κονιάκ
50 ml φρέσκος χυμός πορτοκαλιού.
το ξύσμα από 2 πορτοκάλια ακέρωτα (κατά προτίμηση βιολογικά)
220 γρ. ζάχαρη.
200 γρ. σταφίδες μαύρες.
150 γρ. καρυδόψιχα κοπανισμένη.
1 κουτ. γλ,  μείγμα μπαχαρικών (γαρύφαλλο, κανέλα, μοσχοκάρυδο) σε σκόνη.
2 κρόκοι αυγών, κατά προτίμηση βιολογικών, ελαφρώς χτυπημένοι με ένα πιρούνι (για άλειμμα).
4 καρύδια ολόκληρα, με το κέλυφος (για στόλισμα), προαιρετικά.

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ:

1.   Θρυμματίζουμε τη μαγιά με το χέρι και τη βάζουμε σε ένα μέτριο μπολ.

2.   Προσθέτουμε τη μισή ποσότητα από το νερό και 2 κουταλιές της σούπας από το αλεύρι και ανακατεύουμε με ένα κουτάλι.
      Αφήνουμε στην άκρη για περίπου 1--15 λεπτά, μέχρι να δημιουργηθούν φυσαλίδες στο μείγμα.

3.   Σε ένα βαθύ μπολ ή σε μια λεκάνη κοσκινίζουμε περίπου τα 2/3 από το υπόλοιπο αλεύρι, προσθέτουμε το αλάτι, το μείγμα της μαγιάς, το υπόλοιπο   από το νερό και το κρασί.

4.   Ζυμώνουμε, μέχρι να έχουμε μια μαλακή, λεία και ελαστική ζύμη. Τη σκεπάζουμε με πετσέτα και την αφήνουμε σε ένα ζεστό μέρος της κουζίνας, για περίπου 1 ώρα, μέχρι να φουσκώσει και να διπλασιαστεί ο όγκος της.

5.   Όταν η ζύμη είναι έτοιμη, προσθέτουμε το υπόλοιπο αλεύρι, το ελαιόλαδο, το κονιάκ, το χυμό πορτοκαλιού, το ξύσμα, τη ζάχαρη, τις σταφίδες, την καρυδόψιχα και το μείγμα μπαχαρικών.
Ξαναζυμώνουμε λίγο, μέχρι να ενσωματωθούν τα υλικά και να έχουμε μια λεία και ελαστική ζύμη.
Τη σκεπάζουμε πάλι με την πετσέτα και την αφήνουμε σε ζεστό μέρος, για περίπου άλλη μισή ώρα.

6.    Παίρνουμε ένα στρογγυλό ταψί, με διάμετρο περίπου 40 εκ. και το στρώνουμε με αντικολλητικό χαρτί.
Ξεσκεπάζουμε τη ζύμη και κόβουμε με το χέρι 4 μικρά κομματάκια ζύμης, βάρους περίπου 50-60 γρ, το καθένα, και τα αφήνουμε στην άκρη.

7.    Τότε, το πασπαλίζουμε με λίγο αλεύρι και, με απαλές κινήσεις, το μεταφέρουμε σε ένα ταψί (θα πρέπει να είναι μεγαλύτερο από το καρβέλι, ώστε να μπορεί να φουσκώσει).
Το ξανασκεπάζουμε με πετσέτα και το αφήνουμε στην άκρη για περίπου 20-30 λεπτά.

8.    Αδειάζουμε την υπόλοιπη ζύμη στο ταψί και τη στρώνουμε με το χέρι μας.

9.    Παίρνουμε τα κομματάκια ζύμης που κρατήσαμε στην άκρη, πλάθουμε το καθένα σε λεπτά, μακρόστενα μπαστουνάκια και μετά τα γυρίζουμε κυκλικά σε σχήμα σαλιγκαριού.

10.  Τα 4 σαλιγκαράκια τα απλώνουμε κυκλικά πάνω στη ζύμη που έχουμε βάλει στο ταψί, αφήνοντας ένα μικρό κενό στο κέντρο του καρβελιού.
Αν θέλουμε, βάζουμε κάθε ολόκληρο στο κέντρο των σαλιγκαριών και σκεπάζουμε το ταψί με πετσέτα.

Το αφήνουμε σε ζεστό μέρος για περίπου 30 λεπτά.
Προθερμαίνουμε το φούρνο στους 180 βαθμούς.

Αλείφουμε την επιφάνεια του ψωμιού με τους κρόκους και το ψήνουμε για περίπου 1 ώρα μέχρι να ροδίσει και να γίνει.



Ντίνα Νικολάου/γαστρονόμος/Η ΔΙΑΔΡΟΜΗ