Raspberry ketone (κετόνη βατόμουρου): Αποτελέσματα και παρενέργειες

 

Μια τελευταία μόδα στοαδυνάτισμα είναι το raspberry ketone. Πρόκειται για μια ουσία που βρίσκεται στα κόκκινα σμέουρα, τα οποία είναι φρούτα με γλυκόξινη γεύση και μοιάζουν με το βατόμουρο. Το raspberry ketone (στα ελληνικά αναφέρεται ως κετόνη βατόμουρου ή κετόνη σμέουρων) είναι στην
πραγματικότητα μια ομάδα μορίων που ανήκουν στις φαινόλες. Οι ουσίες αυτές δίνουν στα κόκκινα σμέουρα τη χαρακτηριστική μυρωδιά που έχουν και χρησιμοποιούνται από τη βιομηχανία τροφίμων για δοθεί άρωμα και γεύση σε αναψυκτικά, παγωτά και άλλα τρόφιμα. Εκτός από τα σμέουρα (raspberries), το raspberry ketone βρίσκεται στα βατόμουρα (blackberries) και στα κράνα (cranberries).

Η φρενίτιδα με το το raspberry ketone ξεκίνησε στις αρχές του 2012 ύστερα από μια τηλεοπτική εκπομπή του Δρ Μεχμετ Οζ (Dr Mehmet Oz), του αγαπημένου γιατρού της Όπρα Γουίνφρεϊ  (Οprah Winfrey). Πριν από αυτή την εκπομπή, ελάχιστοι άνθρωποι ήξεραν κάτι για το raspberry ketone, το οποίο έγινε η νέα μόδα στη δίαιτα μέσα σε μια μέρα. Ο Dr Oz αφιέρωσε πέντε λεπτά για να πει ότι το raspberry ketone είναι ένας λιποδιαλύτης (fat burner) και το νούμερο ένα θαύμα σε μπουκάλι (the number one miracle in a bottle). Αυτές οι λέξεις ήταν αρκετές για να σπεύσουν οι Αμερικανοί να εξαφανίσουν από τα φαρμακεία και την υπόλοιπη αγορά οποιοδήποτε συμπλήρωμα διατροφής περιείχε raspberry ketone. Ακόμα και ο Dr Oz εξεπλάγη. «Δεν είχα αντιληφθεί πόσο δύναμη έχουν τα λόγια μου», είπε αργότερα.
Κατά τη Lisa Lynn, μια ειδική του fitness που ήταν καλεσμένη στην εκπομπή του Dr Oz, η κετόνη από βατόμουρο μπορεί να μειώσει το σωματικό λίπος. Η Lynn, η οποία έχει δική της εταιρεία με διατροφικά συμπληρώματα, μεταξύ των οποίων και συμπληρώματα με raspberry ketone, περιέγραψε αυτές τις ουσίες ως πολύ υγιεινές και χωρίς παρενέργειες. Είπε ακόμη ότι παράγουν αποτελέσματα μέσα σε πέντε  μέρες. Αυτό έκανε την κετόνη σμέουρων τόσο δημοφιλή που έφτασε να επισκιάζει το acai berry και το αφρικανικό μάνγκο τα οποία επίσης έγιναν ευρέως γνωστά από τον Δρ Οζ (η δίαιτα του Oz χρησιμοποιεί διάφορα συμπληρώματα διατροφής ).
Μερικοί διατροφολόγοι επιτέθηκαν στον  Dr. Oz για τις δηλώσεις του, λέγοντας ότι δεν υποστηρίζονται από μελέτες. Το ερώτημα λοιπόν είναι αν υπάρχουν μελέτες που να αποδεικνύουν ότι τα διάφορα διατροφικά συμπληρώματα που περιέχουν raspberry ketone (πρόκειται ουσιαστικά για χάπια αδυνατίσματος) προκαλούν πράγματι απώλεια βάρους όπως ισχυρίστηκε ο Dr Oz και η Lynn. Η αλήθεια είναι ότι υπάρχουν δύο μελέτες για το raspberry ketone οι οποίες όμως αφορούν ποντίκια και όχι ανθρώπους.

Αποτελέσματα

Ο χημικός τύπος της κετόνης βατόμουρου έχει εκπληκτικές ομοιότητες τόσο με την αδρεναλίνη, όσο και με την εφεδρίνη, δύο ουσίες που αυξάνουν την καύση του λίπους. Αυτό προκάλεσε το ενδιαφέρον Ιαπώνων ερευνητών οι οποίοι αποφάσισαν να μελετήσουν την επίδραση του raspberry ketone στα ποντίκια. Τα αποτελέσματα της μελέτης δημοσιεύθηκαν στο επιστημονικό περιοδικό Life Sciences το 2005.
Οι ερευνητές τάισαν ποντίκια με μια δίαιτα πολλών λιπαρών για έξι εβδομάδες και τα πειραματόζωα έγιναν υπέρβαρα ή παχύσαρκα. Στη συνέχεια, τα ποντίκια ταίστηκαν με την ίδια δίαιτα για άλλες πέντε εβδομάδες αλλά αυτή τη φορά ήταν εμπλουτισμένη με raspberry ketone. Το πείραμα έδειξε ότι η πρόσθεση raspberry ketone στη δίαιτα των ποντικών μείωσε το βάρος τους. Έτσι, οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η κετόνη σμέουρων αυξάνει τις καύσεις με αποτέλεσμα να αδυνατίζει. Είπαν επίσης ότι απέτρεψε τη συσσώρευση λίπους στο συκώτι των ποντικιών.
Στη δεύτερη μελέτη, η οποία δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Planta Medica τον Απρίλιο του 2010, Κορεάτες ερευνητές ανέφεραν ότι το raspberry ketone αυξάνει την αδιπονεκτίνη (adiponectin). Η αδιπονεκτίνη είναι μια ορμόνη που παράγεται αποκλειστικά από τα λιποκύτταρα και ρυθμίζει το σωματικό βάρος (ρυθμίζει τη γλυκόζη και τον καταβολισμό των λιπαρών οξέων), προστατεύει από τον διαβήτη τύπου 2 και αποτρέπει ως ένα σημείο την αθηρωματική πλάκα). Οι ερευνητές ανέφεραν ότι αν και τα ποντίκια λάμβαναν μια δίαιτα πολλών λιπαρών και θερμίδων οι μεγάλες δόσεις του raspberry ketone  εμπόδισαν την αύξηση του βάρους τους. Οι δοσολογία του raspberry ketone έφτανε καθημερινά στο 2% του βάρους των ποντικιών.
Όμως, ενώ όλες οι μελέτες γίνονται αρχικά σε πειραματόζωα, τα αποτελέσματα δεν μπορούν να  μεταφερθούν αυτόματα στους ανθρώπους. Οι παραπάνω μελέτες αποτελούν ενδείξεις και όχι αποδείξεις. Έτσι ο Dr. Robert Lustig, κορυφαίος ενδροκρινολόγος στις ΗΠΑ και ανάμεσα στους ειδικούς για την παχυσαρκία, ανέφερε ότι αυτές οι μελέτες δεν είναι από μόνες τους ικανές για να καταλήξει κάποιος στο συμπέρασμα ότι η κετόνη βατόμουρου έχει αποτελέσματα στον άνθρωπο. «Μέχρι να γίνουν μελέτες σε ανθρώπους δεν υπολογίζω αυτές τις μελέτες», είπε χαρακτηριστικά ο Lustig. «Για να ξέρουμε αν raspberry ketone “δουλεύει” στον άνθρωπο απαιτούνται κλινικές έρευνες και τέτοιες δεν υπάρχουν σήμερα».

Παρ’ όλα αυτά, μετά την εκπομπή του Dr Oz, πολλοί ήταν αυτοί που θέλησαν να αρπάξουν την ευκαιρία και να δοκιμάσουν το raspberry ketone για να διαπιστώσουν από μόνοι τους αν έχει κάποια επίδραση. Η απώλεια βάρους δεν είναι κάτι εύκολο και πάντα στη δίαιτα αναζητείται το μαγικό συστατικό που θα βοηθήσει στο κάψιμο του λίπους. Καθώς λοιπόν το raspberry ketone δίνει την αίσθηση του υγιεινού φρούτου (τα σμέουρα καταλαμβάνουν υψηλή θέση στην αντιοξειδωτική κλίμακα / δίαιτα ORAC) πολλές εταιρείες άρχισαν να κατασκευάζουν χάπια αδυνατίσματος που περιέχουν raspberry ketone (για να λάβει κάποιος 100 mg raspberry ketone την ημέρα θα πρέπει να καταναλώνει 40 κιλά κόκκινα σμέουρα).
Οι κατασκευαστές βάζουν συνήθως σ’ αυτά τα χάπια και άλλα συστατικά για τα οποία υπάρχει η φήμη ότι βοηθούν στο αδυνάτισμα, για παράδειγμα Αφρικανικό  μάνγκο, acai berry, πράσινο τσάι, φαιοφύκη, γκρέιπφρουτ, ρεσβερατρόλη και καφεϊνη.
Πάντως, παρά τη μεγάλη εμπορική επιτυχία του raspberry ketone, είναι εντελώς άγνωστο μέχρι σήμερα αν αυτά τα χάπια αδυνατίσματος έχουν κάποιο αποτέλεσμα στο αδυνάτισμα.

Ενδεχόμενες παρενέργειες

Το ερώτημα όμως που κυρίως τίθεται είναι αν αυτά τα χάπια αδυνατίσματος έχουν παρενέργειες. Και πραγματικά, πάνω από 1,400 σχόλια που δημοσιεύθηκαν στο site του «Dr. Oz show» αφορούσαν ερωτήσεις για το αν το raspberry ketone έχει αντενδείξεις για ασθενείς που πάσχουν από την καρδιά τους.
Δεδομένου ότι προέρχεται από φρούτα, τα σμέουρα, το raspberry ketone θεωρείται ασφαλές και μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει γνωστή κάποια αρνητική παρενέργεια. Ο Εθνικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων της Αμερικής, ο FDA, έχει κατατάξει το raspberry ketone στις γενικά αναγνωρισμένες και ασφαλείς ουσίες, δηλαδή στην κατηγορία GRAS (generally recognized as safe) για τις ποσότητες που υπάρχουν στα σκευάσματα και διατροφικά συμπληρώματα που κυκλοφορούν στην αγορά.
Όμως, όπως ειπώθηκε, οι κατασκευαστές τοποθετούν στα χάπια αδυνατίσματος και άλλες ουσίες οι οποίες πιστεύεται ότι βοηθούν στο αδυνάτισμα. Το θέμα όμως είναι ότι ο καταναλωτής δεν μπορεί να έχει εμπιστοσύνη καθώς τα χάπια αδυνατίσματος δεν είναι υπό αυστηρή επίβλεψη όπως ισχύει στην αγορά φαρμάκων. Μάλιστα πολλά από τα σκευάσματα που διακινούνται μέσω internet είναι «μαϊμού», νοθευμένα ή πλαστά, ένα φαινόμενο που μπορεί να λάβει τραγικές διαστάσεις για τη δημόσια υγεία.
Για παράδειγμα, ορισμένα χάπια αδυνατίσματος βρέθηκε πρόσφατα στην Ελλάδα από τον ΕΟΦ να περιέχουν τη δραστική ουσία σιβουτραμίνη, η οποία αποσύρθηκε τον Ιανουάριο του 2010 με απόφαση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων από όλες τις ευρωπαϊκές χώρες λόγω σοβαρών παρενεργειών στο καρδιαγγειακό σύστημα (κίνδυνος εγκεφαλικού επεισοδίου, καρδιακής προσβολής κ.λπ).

healthyliving.gr