Η «χρυσή» εποχή του γερμανικού σινεμά: 6 ταινίες για να εντρυφήσετε

Η νέα ταινία του Βιμ Βέντερς είναι στις αίθουσες και εμείς ρίχνουμε μια ματιά στο παρελθόν μιας μεγάλης σχολής κινηματογράφου.

Αυτή την εβδομάδα κυκλοφορεί στις αίθουσες το «Όλα θα πάνε καλά», η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του Βιμ Βέντερς μετά από επτά χρόνια. Ο κορυφαίος γερμανός σκηνοθέτης θεωρείται ένας από τους πρωτεργάτες του Νέου Κύματος του γερμανικού σινεμά, το οποίο όρισε εν πολλοίς τον σύγχρονο ευρωπαϊκό κινηματογράφο. Δοθείσης της αφορμής λοιπόν, ας ρίξουμε μια ματιά στη συγκεκριμένη σχολή και σε κάποια από τα αριστουργήματά της στα οποία αξίζει να εντρυφήσετε.

«Eika Katappa» (1969) Σκηνοθέτης: Βέρνερ Σρέτερ
Ο Βέρνερ Σρέτερ είναι ιδιαίτερη περίπτωση σκηνοθέτη. Ξεκίνησε μαζί με τους Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ, Βιμ Βέντερς και Βέρνερ Χέρτσογκ, δεν έγινε ποτέ ωστόσο τόσο γνωστός όσο οι συνοδοιπόροι του. Αυτό οφείλεται κατά κύριο λόγο στη μοναχική πορεία που ακολούθησε, ακολουθώντας έναν ξεχωριστό δρόμο από τους υπολοίπους.
Το «Eika Katappa» είναι το σκηνοθετικό του ντεμπούτο και από την αρχή κιόλας έγινε εμφανές ότι απορρίπτει οποιαδήποτε κατηγοριοποίηση. Η ταινία αποτελείται από μια συρραφή σκηνών τραγικού έρωτα, με το παίξιμο των ηθοποιών να είναι τόσο επιτηδευμένα υπερβολικό που καταλήγει γκροτέσκο. Ο λόγος που μνημονεύεται πάντως το συγκεκριμένο φιλμ είναι η μουσική, συνδυάζοντας την όπερα και την κλασική μουσική με το ροκ εν ρολ και την ποπ. Η ταινία κλείνει με ένα χαρακτήρα που πεθαίνει να δηλώνει πως «η ζωή είναι πολύτιμη, ακόμη και τώρα». Η αγάπη ήταν φάρσα και ταυτόχρονα κινητήρια δύναμη για τον Σρέτερ και έτσι δόμησε το σινεμά του μέχρι το τέλος του.

«Αγκίρε, η μάστιγα του Θεού» (1972) Σκηνοθέτης: Βέρνερ Χέρτσογκ
Ο Βέρνερ Χέρτσογκ είναι μια κατηγορία μόνος του στο παγκόσμιο σινεμά και το «Αγκίρε, η μάστιγα του Θεού» είναι ένα από τα σπουδαιότερα επιτεύγματα ολάκερων των 70s. Το ταξίδι ενός εκ των ισπανών κονκισταδόρες στον Αμαζόνιο με τερματικό σταθμό το μυθικό Ελ Ντοράντο μετατρέπεται σε μια βιωματική κινηματογραφική εμπειρία. Καθώς ο Αγκίρε φτάνει όλο και πιο βαθιά στη ζούγκλα, βυθίζεται όλο και περισσότερο στην παράνοια και έτσι η ταινία μετατρέπεται σε μια σπουδή πάνω στην τρέλα που προκαλεί η δίψα για εξουσία. Το φιλμ λειτουργεί σαν παραισθησιογόνο εφιάλτη και αποκαλύπτει έναν αυθεντικό οραματιστή σκηνοθέτη. Ανεπανάληπτος ο Κλάους Κίνσκι ως Αγκίρε.

«Ο φόβος τρώει τα σωθικά» (1974) Σκηνοθέτης: Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ
Ο Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ είναι ο πρωτεργάτης και ροκ σταρ του γερμανικού Νέου Κύματος. Πολύ απλά, ο θάνατός του σήμανε και το τέλος της συγκεκριμένης σχολής. Το κατά για πολλούς αριστούργημά του είναι το «Ο φόβος τρώει τα σωθικά», στο οποίο ο Φασμπίντερ καταρρίπτει σαν τραπουλόχαρτα τα στερεότυπα του νέο-συντηρητισμού. Μέσα από τη σχέση μιας ηλικιωμένης γερμανίδας καθαρίστριας και ενός νεότερου μαροκινού μετανάστη, καταπιάνεται με θέματα ρατσισμού και μοναξιάς και κατ’ επέκταση συλλογικών κοινωνικών ανακλαστικών. Οι δύο κεντρικοί χαρακτήρες είναι αποξενωμένοι και βρίσκουν μοναδικό καταφύγιο στην αγάπη, η οποία αποτελεί και το αντίδοτο στο φόβο. Και ο φόβος της ταινίας είναι ο φόβος για το ξένο που εν συνεχεία οδηγεί στη μοναξιά. Τρομερά επίκαιρη ταινία, ακόμη περισσότερο από όταν βγήκε.

«Η Αλίκη στις πόλεις» (1974) Σκηνοθέτης: Βιμ Βέντερς
Η κορυφαία δεκαετία του Βιμ Βέντερς είναι τα 80s, ωστόσο μια από τις σημαντικότερες ταινίες για τη μετέπειτα καριέρας του είναι δίχως αμφιβολία η «Αλίκη στις πόλεις». Είναι η πρώτη ταινία του Βέντερς που γυρίστηκε εν μέρει και στις ΗΠΑ και επικεντρώνεται στη σχέση ενός γερμανού δημοσιογράφου που ταξιδεύει στην Αμερική και ενός 10χρονου κοριτσιού που συναντά στο αεροδρόμιο του γυρισμού και που το εγκαταλείπει η μητέρα του. Πρόκειται για ένα σύγχρονο αστικό παραμύθι που παρουσιάζει την αποξένωση του βιομηχανοποιημένου Βερολίνου και βλέπεται με εξαιρετικό ενδιαφέρον έως και σήμερα, κάτι που οφείλεται σε μεγάλο μέρος στην εντυπωσιακή ασπρόμαυρη φωτογραφία του Ρόμπι Μύλερ.

«Η χαμένη τιμή της Καταρίνα Μπλουμ» (1975) Σκηνοθέτης: Βόλκερ Σλόντορφ και Μαργκαρέτε Φον Τρότα
Η Μαργκαρέτε Φον Τρότα υπήρξε από τα ηγετικά στελέχη του γερμανικού Νέου Κύματος και θεωρείται ότι άνοιξε δρόμους και συντόνισε πρόσωπα και καταστάσεις. Στα 70s παντρεύτηκε τον Βόλκερ Σλόντορφ και μαζί γύρισαν τη «Χαμένη τιμή της Καταρίνα Μπλουμ», διασκευάζοντας το ομότιτλο μυθιστόρημα του Χάινριχ Μπολ. Η υπόθεση επικεντρώνεται στην Καταρίνα Μπλουμ, μια αθώα γυναίκα που κατηγορείται και διαπομπεύεται άδικα για τη σχέση της με έναν ύποπτο τρομοκρατίας. Η ταινία δίνει έμφαση στους μηχανισμούς των ΜΜΕ και πιο συγκεκριμένα στους τρόπους που αλληλεπιδρούν με το κράτος και επηρεάζουν συνειδήσεις. Το φιλμ είναι προφητικό για την εξέλιξη του κιτρινισμού του τύπου και της αστυνομικής βίας, και το τελικό αποτέλεσμα είναι τρομακτικό ακριβώς επειδή είναι αληθινό. Εξαιρετική η ερμηνεία της Άντζελα Βίνκλερ.

«Το ταμπούρλο» (1979) Σκηνοθέτης: Βόλκερ Σλόντορφ
Ο Βόλκερ Σλόντορφ είναι από τους κορυφαίους εκπροσώπους του γερμανικού Νέου Κύματος και το «Ταμπούρλο», βασισμένο στο ομότιτλο μυθιστόρημα του Γκύντερ Γκρας, θεωρείται το αριστούργημά του. Παρουσιάζει την ιστορία της Γερμανίας από το 1920 έως τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, μέσα από τα μάτια ενός παιδιού που αρνείται να μεγαλώσει και να ακολουθήσει τη συντηρητική απάθεια της μεσαίας τάξης που έφερε στην εξουσία το τέρας του ναζισμού. Η σουρεαλιστική ματιά του Σλόντορφ κάνει τη διαφορά (η σκηνή στην παραλία είναι σκέτη παράνοια) και για αυτό η ταινία παραμένει σύγχρονη μέχρι και σήμερα.
Η ταινία «Όλα θα πάνε καλά» κυκλοφορεί στις αίθουσες από την Odeon.
 


Γιάννης Μόσχος
ymoschos@clickatlife.gr