Έντομα: ποιά είναι εχθροί των φυτών και πώς θα τα αντιμετωπίσετε

Δυστυχώς είναι μια πραγματικότητα της ζωής ότι αν διατηρείτε στο σπίτι σας φυτά, υπάρχει πάντα η πιθανότητα να υποστούν ζημίες από βλαβερούς επιδρομείς της τάξης των εντόμων. Παίρνοντας μερικές απλές προφυλάξεις

μπορείτε θεωρητικά να περιορίσετε τις ευκαιρίες που έχουν αυτά τα έντομα να επιτεθούν στα φυτά σας.

-Χρησιμοποιείτε πάντα καθαρά δοχεία και φυτευτικά εργαλεία.
-Χρησιμοποιείτε πάντα απολυμασμένο χώμα. Αν χρησιμοποιήσετε χώμα κήπου πιθανόν να έχετε καταστροφικά αποτελέσματα.
-Απομονώστε κάθε καινούριο φυτό που φέρνετε στο σπίτι σας για ένα μήνα τουλάχιστο και ελέγχετέ το συχνά για σημάδια από έντομα ή ασθένειες. Την ίδια τακτική ακολουθήστε και για φυτά που είχατε αφήσει έξω κατά την διάρκεια του καλοκαιριού.
-Αφαιρείτε έγκαιρα τα μαραμένα λουλούδια και φύλλα από τα φυτά σας.
-Πλένετε τακτικά τα φυτά σας. Χρησιμοποιείτε ένα μαλακό πανί και χλιαρό σαπουνόνερο.
-Εξετάζετε τακτικά τα φυτά σας και μην περιμένετε να πάρουν άσχημη όψη. Χρησιμοποιείτε ένα μεγεθυντικό φακό για να εντοπίζετε μικροσκοπικά έντομα και ακάρεα.
-Τακτική λίπανση, φροντίδα και αερισμός κάνουν ένα φυτό πιο υγιές και πιο ανθεκτικό σε προβλήματα εντόμων.

Θα ήταν αδύνατο για μένα και ίσως αδιάφορο για σας να παρουσιάσω εδώ κάθε έντομο που είναι πιθανόν βλαβερό για τα φυτά σας. Θα περιοριστούμε στα πιο γνωστά και συνηθισμένα. Τα βλαβερά έντομα που αναφέρονται συνήθως είναι οι αφίδες (ψείρες), ο τετράνυχος, ο ψευδόκοκκος, τα κοκκοειδή, ο αλευρώδης (άσπρη μύγα), ο θρίπας και διάφορα έντομα εδάφους. Αν το πρόβλημα εντοπιστεί αρκετά νωρίς, μπορείτε να φροντίσετε τα φυτά σας χωρίς την χρήση εντομοκτόνων και αυτό είναι χωρίς συζήτηση ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης. Σε περίπτωση που η χρήση εντομοκτόνων κρίνεται απαραίτητη δεν χρειάζεται νομίζω να τονίσουμε ότι πρέπει να διαβάζετε προσεκτικά τις οδηγίες και τις προειδοποιήσεις που αναγράφουν οι κατασκευαστές στις ετικέτες τέτοιων παρασκευασμάτων. Ειδικά το σημείο που λέει ότι ότι πρέπει να τα χρησιμοποιούμε σε εξωτερικούς χώρους σε καλά αεριζόμενες περιοχές. Μερικά φυτοφάρμακα για την καταπολέμηση εντόμων στην πραγματικότητα καταστρέφουν και μερικά φυτά. Σιγουρευτείτε ότι χρησιμοποιείτε το κατάλληλο προϊόν για το κάθε έντομο. Μην ψεκάσετε μόνο μία φορά και τα παρατήσετε, ελέγξετε τα φυτά σας κάθε εβδομάδα για δείγματα επιστροφής των εντόμων. Ένα παρασιτοκτόνο δεν σκοτώνει συνήθως όλα τα έντομα και οι επαναληπτικές χρήσεις είναι συνήθως απαραίτητες. Όταν χρησιμοποιηθούν κατάλληλα, τα περισσότερα παρασιτοκτόνα είναι δοκιμασμένα και ασφαλή στην χρήση. Πάντως, αν δεν είναι απαραίτητη η χρήση χημικών τότε μην τα χρησιμοποιήσετε. Τα παρασιτοκτόνα που αναφέρονται παρακάτω σαν φάρμακα, χρησιμοποιούνται εδώ και πολλά χρόνια και έχουν συνδέσει το όνομα τους με την προστασία της παραγωγής φυτών σε φυτώρια και θερμοκήπια. Σίγουρα τα νεότερα προϊόντα της βιομηχανίας φυτοφαρμάκων θα έχουν καλύτερα αποτελέσματα αλλά προτιμώ να μην αναφερθώ περισσότερο σ' αυτό το θέμα. Ωστόσο πριν χρησιμοποιήσετε οποιοδήποτε παρασκεύασμα ζητήστε την βοήθεια ενός ειδικού από το κατάστημα που θα το αγοράσετε.

Αφίδες (Ψείρες-Μελίγκρα). Οι αφίδες είναι συνηθισμένο έντομο στα φυτά του σπιτιού μας αλλά ευτυχώς καταπολεμούνται εύκολα.  Οι αφίδες απομυζούν τους χυμούς από τα φυτά και μπορούν να προξενήσουν μαρασμό και καθυστέρηση της ανάπτυξης. Οι αφίδες υπάρχουν σε πάρα πολλά χρώματα και εμφανίζονται πάνω στα νεαρά βλαστάρια και στην κάτω επιφάνεια των φύλλων, συνήθως κατά ομάδες. Η μεγάλη προσβολή καλύπτει τα φυτά με ένα κολλώδες στρώμα. Αν δεν σας ενοχλεί να έχετε πασχαλίτσες στο σπίτι σας τότε αυτές μπορούν να εξαφανίσουν τις αφίδες για λογαριασμό σας. Οι αφίδες μπορούν επίσης να καταπολεμηθούν με μαλάθειο, διαζινόν και διασυστηματικά παρασιτοκτόνα.

Τετράνυχοι (Ακάρεα). Οι τετράνυχοι στην πραγματικότητα δεν είναι έντομα και ανήκουν σε άλλη κατηγορία αρθρόποδων τα ακάρεα (αραχνοειδή). Τους τετράνυχους είναι σχεδόν αδύνατο να τους δείτε με γυμνό μάτι. Είναι υπερβολικά μικροσκοπικοί και χρειάζεται μεγεθυντικός φακός για να τους διακρίνουμε. Συνήθως επιτίθενται σε τρυφερά φύλλα και μπουμπούκια. Τα φυτά που έχουν προσβληθεί από τετράνυχο χάνουν το πράσινο χρώμα τους και εμφανίζονται με μια μπρούτζινη ή ξεπλυμένη όψη. Σε αρκετές περιπτώσεις, οι τετράνυχοι σχηματίζουν έναν αραχνοειδή ιστό καλύπτοντας την κάτω επιφάνεια των φύλλων. Όταν ένα φυτό προσβληθεί από τετράνυχο είναι πολύ δύσκολο να καταπολεμηθεί η ασθένεια και πολλές φορές αδύνατο. Απομονώστε αμέσως το φυτό και ψεκάστε το με ένα παρασιτοκτόνο διάλυμα. Τα διασυστηματικά εντομοκτόνα είναι μερικές φορές αποτελεσματικά αν οι ψεκασμοί είναι συχνοί. Έχετε υπόψη σας ότι οι τετράνυχοι ΔΕΝ είναι έντομα, έτσι τα εντομοκτόνα μπορεί τελικά να μην έχουν κανένα αποτέλεσμα γι' αυτό φροντίστε το προϊόν που θα χρησιμοποιήσετε να είναι δραστικό κατά των τετρανύχων και των ακάρεων. Φυσικά υπάρχουν και ειδικά ακαραιοκτόνα. Πάντως όποιο προϊόν και αν χρησιμοποιήσετε, ακολουθήστε πιστά τις οδηγίες του κατασκευαστή.

Ψεδόκοκκος (Βαμβακάδα). Οι ψευδόκοκκοι μοιάζουν με μικροσκοπικές τουφίτσες από βαμβάκι και για αυτό συχνά δεν καταλαβαίνουμε ότι στην πραγματικότητα πρόκειται για ασθένεια. Συνήθως βρίσκονται στην κάτω επιφάνεια των φύλλων ή σε κλαδιά  στα σημεία που ενώνονται με τους μίσχους. Τα λευκό κερώδες κέλυφός τους, προστατεύει τα έντομα από τους ψεκασμούς κάνοντας την καταπολέμησή τους δυσκολότερη. Σκουπίζοντας κάθε έντομο με ένα βουρτσάκι ή ένα κομμάτι βαμβάκι βουτηγμένο σε οινόπνευμα θα τα εξουδετερώσετε, αλλά επειδή συνήθως τα ανήλικά τους είναι πολύ μικρά και πολύ καλυμμένα είναι πιθανόν να επανεμφανιστούν. Γι' αυτό να επιθεωρείτε τα φυτά σας τακτικά. Τα διασυστηματικά εντομοκτόνα είναι αποτελεσματικά. Το διαζινόν έχει αποτελέσματα όσο οι ψευδόκοκκοι είναι εντελώς υγροί.

Αλευρώδης (Άσπρη μύγα). Τα ενήλικα του αλευρώδη είναι μικρά λευκά μυγάκια. Αυτό κάνει την καταπολέμησή τους δύσκολη γιατί μπορούν να μετακινηθούν πετώντας όσο εσείς θα ψεκάζετε τα φυτά σας. Στο πρώιμό τους στάδιο τα έντομα του αλευρώδη μοιάζουν με κοκκοειδή και δεν μπορούν να κινηθούν, έτσι αυτό το στάδιο είναι κατάλληλο για να τα αντιμετωπίσετε. Ψεκάστε τα εβδομαδιαία με παρασιτοκτόνο διάλυμα. Το μαλάθειο και το διαζινόν είναι αποτελεσματικά.

Κοκκοειδή. Τα κοκκοειδή συχνά εμφανίζονται σε μεγάλους αριθμούς γιατί περνούν απαρατήρητα. Αυτά τα έντομα έχουν οβάλ σχήμα, μήκος 3mm περίπου και μοιάζουν με μικρά καφέ λέπια. Το κέλυφός τους τα προστατεύει από τα εντομοκτόνα και αυτό κάνει την καταπολέμησή τους πιο δύσκολη. Τα κοκκοειδή συνήθως εμφανίζονται πάνω στα κλαδιά και στην κάτω επιφάνεια των φύλλων αλλά μπορεί να τα δείτε και στο πάνω μέρος ενός φύλλου. Οι μικρές προσβολές μπορούν να καταπολεμηθούν σκουπίζοντας κάθε έντομο ξεχωριστά με ένα κομμάτι βαμβάκι βουτηγμένο σε οινόπνευμα. Τα κοκκοειδή απομυζούν τους χυμούς των φυτών σας και τα μαραίνουν. Επίσης εκκρίνουν ένα κολλώδες επίστρωμα που προσελκύει τα μυρμήγκια και άλλα παρασιτικά έντομα. Αν είναι απαραίτητο ψεκάστε με μαλάθειο όταν εμφανιστούν.

Έντομα εδάφους. Τα έντομα εδάφους τα εντοπίζουμε συνήθως όταν βγαίνουν στη επιφάνεια κατά την διάρκεια του ποτίσματος. Τα ενήλικα και οι νύμφες από διάφορα έντομα μπορεί να πετούν ή να σέρνονται γύρω από την επιφάνεια του εδάφους. Στις περισσότερες περιπτώσεις δεν προξενούν πραγματική βλάβη στα φυτά. όταν όμως εμφανίζονται σε μεγάλους πληθυσμούς μπορούν να προξενήσουν μαρασμό και φτωχή ανάπτυξη του φυτού επειδή ροκανίζουν τα μικρά ριζίδια από τα οποία τρέφεται. Μουσκεύοντας το έδαφος με παρασιτοκτόνο διάλυμα, συνήθως το πρόβλημα λύνεται. Τα διασυστηματικά παρασιτοκτόνα έχουν καλά αποτελέσματα.

Μυρμήγκια. Οι ζημίες που προκαλούνται από τα μυρμήγκια είναι συνήθως έμμεσες και στην πραγματικότητα οφείλονται στις αφίδες, στους ψευδόκοκκους η και σε άλλα έντομα των οποίων τις εκκρίσεις τα μυρμήγκια τις χρησιμοποιούν για τροφή. Ωστόσο μπορούν να προξενήσουν ζημίες στο ριζικό σύστημα του φυτού καθώς σκάβουν για να φτιάξουν την φωλιά τους. Μουσκεύοντας το έδαφος με παρασιτοκτόνο διάλυμα, συνήθως το πρόβλημα λύνεται. Τα διασυστηματικά παρασιτοκτόνα όπως το μαλάθειο και το διαζινόν έχουν καλά αποτελέσματα.

Θρίπας. Οι θρίπες είναι μικροσκοπικοί και δύσκολα διακρίνονται. Έχουν ανοικτό καφέ χρώμα και λεπτό σχήμα. Όταν τα έντομα του θρίπα είναι ενήλικα μπορούν να πετάξουν σε άλλο φυτό αν διαταραχθούν. Γρατζουνούν κυριολεκτικά τα φύλλα για να αντλήσουν τους χυμούς του φυτού αφήνοντας τα φύλλα κατεστραμμένα και με ευδιάκριτες χαρακιές. Ψεκάζοντας με παρασιτοκτόνο διάλυμα, συνήθως το πρόβλημα λύνεται. Ψεκάζοντας με μαλάθειο ή διαζινόν έχουμε καλά αποτελέσματα όπως και αν χρησιμοποιήσουμε διασυστηματικά εντομοκτόνα.


Μιχάλης Πολίτης

 valentine.gr/Fytokomia.gr