Anemoni: Γυναίκες στο Κλάδο της Τεχνολογίας

Αν και η γυναικεία επιχειρηματικότητα βρίσκει σήμερα υποστήριξη σε κάποιο βαθμό από κρατικές και σε μεγαλύτερο βαθμό από διεθνείς πρωτοβουλίες, εξακολουθεί να

υπάρχει ακόμα σημαντική αναντιστοιχία όσον αφορά το φύλο των ατόμων που απασχολούνται σε παγκόσμιο επίπεδο στον πιο ραγδαία αναπτυσσόμενο επιχειρηματικό τομέα, αυτόν της σύγχρονης τεχνολογίας.

Πολλοί περισσότεροι άνδρες δραστηριοποιούνται στον συγκεκριμένο χώρο, με τις γυναίκες να βρίσκονται ακόμη σε μεγάλη απόσταση, αλλά να μικραίνουν σταθερά το χάσμα αυτό. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Εργασίας των Η.Π.Α., παρότι το ποσοστό των γυναικών που εγγράφεται στα αμερικανικά πανεπιστήμια ξεπερνά τα τελευταία χρόνια το αντίστοιχο ποσοστό των ανδρών κατά τουλάχιστον 5%, και παρότι επίσης η διαφορά αυτή στο ποσοστό αποφοίτησης είναι ακόμη μεγαλύτερη, μόνο το 26% του εργατικού δυναμικού στον τομέα της επιστήμης των υπολογιστών το 2013 ήταν γυναίκες.

Στην Ευρώπη, σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, υπολογίζεται ότι μόνο το 30% των ατόμων που εργάζονται στον κλάδο των τεχνολογιών πληροφορίας και επικοινωνίας είναι γυναίκες. Θα πρέπει επιπλέον να επισημάνουμε ότι και οι αμοιβές των γυναικών στον συγκεκριμένο τομέα είναι χαμηλότερες των ανδρών.

Σπουδές και Απασχόληση
Όσον αφορά το θέμα της τεχνολογικής εκπαίδευσης, οι γυναίκες μπορεί να μην έχουν φτάσει ακόμη στα ποσοστά συμμετοχής των ανδρών, ωστόσο η πορεία είναι ανοδική και η διαφορά περιορίζεται. Έτσι, για πρώτη φορά φέτος, οι γυναίκες που εγγράφηκαν στο τμήμα Επιστήμης των Υπολογιστών στο πανεπιστήμιο του Stanford την ακαδημαϊκή χρονιά 2015-2016 ξεπέρασαν τον αριθμό των γυναικών που εγγράφηκαν σε άλλα ακαδημαϊκά τμήματα του ίδιου Πανεπιστημίου.
Αξιόλογες προσπάθειες για την προώθηση της τεχνολογικής εκπαίδευσης των γυναικών έχουν πραγματοποιηθεί τα τελευταία χρόνια και στη χώρα μας. Το καλοκαίρι του 2014 δύο Ελληνίδες φοιτήτριες νομικής διαπίστωσαν το κενό και αποφάσισαν να στήσουν την επιχείρηση “Code it like a girl”, με στόχο να βοηθήσουν νέες γυναίκες να εξοικειωθούν με τον προγραμματισμό και να αποκτήσουν τεχνολογικές δεξιότητες, μια πρωτοβουλία που φαίνεται μέχρι στιγμής να βρίσκει σημαντική απήχηση.
Παρόμοιες πρωτοβουλίες αναλαμβάνουν και πολύ μεγαλύτερες επιχειρήσεις όπως η Microsoft Ελλάς η οποία διοργάνωσε τον περασμένο Μάιο για δεύτερη συνεχή χρονιά την εκδήλωση “DigiGilrz”, κατά την οποία πραγματοποιήθηκε ανοιχτός διάλογο με 90 μαθήτριες λυκείου για τις δυνατότητες που προσφέρει στις γυναίκες ο τομέας της τεχνολογίας.

Κάτι αντίστοιχο έκανε την ίδια περίπου περίοδο και η Google στη Θεσσαλονίκη με το “Women Techmakers” μέσα από μια εκδήλωση με σκοπό να προβληθεί το έργο γυναικών στον τομέα της τεχνολογίας και να γίνει αυξηθεί η συμμετοχή τους σε καινοτόμες δραστηριότητες. Γενικότερα πάντως ο τεχνολογικός κολοσσός κάνει προσπάθειες το τελευταίο διάστημα να ενισχύσει το γυναικείο προσωπικό του σε διεθνές επίπεδο.

Γυναικεία Επιχειρηματικότητα στον Κλάδο της Τεχνολογίας
Όσον αφορά συγκεκριμένα στην γυναικεία επιχειρηματικότητα στον χώρο της σύγχρονης τεχνολογίας, υπάρχουν κάποιες ενθαρρυντικές ενδείξεις. Βέβαια, το σημείο εκκίνησης είναι αρκετά χαμηλό αφού σήμερα, όπως επισημαίνει τουλάχιστον για την Ευρώπη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μόνο το 19% των επιχειρηματιών που δραστηριοποιούνται στον κλάδο των τεχνολογιών πληροφορίας και επικοινωνίας (ΤΠΕ) είναι γυναίκες. Αντίθετα, το ποσοστό συμμετοχής γυναικών σε άλλους κλάδους παροχής υπηρεσιών ανέρχεται περίπου στο 54%.

Ωστόσο, οι γυναίκες έχουν να επιδείξουν επιτυχίες όχι μόνο με κλασικά επιχειρηματικά σχήματα, αλλά και με πρωτοβουλίες για τη δημιουργία τεχνολογικών startup επιχειρήσεων και χρηματοδότησης μέσω καμπανιών crowdfunding. Όπως επισημαίνει σε συνέντευξή της στο interlaced.co η Anastasia Emanuel, διευθύντρια τεχνολογίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο στην Indiegogo, τη γνωστή πλατφόρμα crowdfunding, το 47% των καμπανιών που επιτυγχάνουν να λάβουν χρηματοδοτηση προωθούνται από γυναίκες. Σύμφωνα μάλιστα με την Emanuel, οι γυναίκες έχουν παρουσιάσει κάποιες από τις πιο κερδοφόρες καμπάνιες, επιτυγχάνοντας να προσελκύσουν ένα ευρύ κοινό, και επομένως χρηματοδότηση για την επιχειρηματική τους προσπάθεια.
Παράλληλα έχει δημιουργηθεί σε διεθνές επίπεδο ένα πλήθος Θερμοκοιτίδων και Επιταχυντών, προγραμμάτων δηλαδή που αναλαμβάνουν να στηρίξουν οικονομικά και επιχειρησιακά τα πρώτα βήματα επιχειρηματικών εγχειρημάτων που ξεκινούν γυναίκες σε όλον τον κόσμο. Έτσι παραδείγματος χάριν, η μη κερδοσκοπική οργάνωση Astia αναζητά σε παγκόσμιο επίπεδο καινοτόμες επιχειρήσεις που έχουν ιδρυθεί από γυναίκες και παρουσιάζουν προοπτικές ανάπτυξης, για να τους παράσχει οικονομικούς πόρους και συμβουλευτική στήριξη.

Υιοθέτηση της Τεχνολογίας από Γυναίκες
Άλλωστε, οι γυναίκες φαίνεται ότι υιοθετούν τη νέα τεχνολογία σε μεγαλύτερο βαθμό, σε σύγκριση με τους άνδρες. Έρευνα της εταιρίας Intel η οποία πραγματοποιήθηκε το 2012 αποκαλύπτει ότι οι γυναίκες χρησιμοποιούν στις χώρες του δυτικού κόσμου κατά 17% περισσότερο το διαδίκτυο απ’ ό,τι οι άνδρες. Επιπλέον χρησιμοποιούν περισσότερο τα κινητά τηλέφωνα, ενώ και αριθμός των γυναικών που χρησιμοποιούν την πλατφόρμα επικοινωνίας του Skype αυξάνεται με μεγαλύτερο ρυθμό από τον αντίστοιχο των ανδρών. Το ίδιο συμβαίνει και στα περισσότερα κοινωνικά δίκτυα.
Όμως και στον τομέα της ψηφιακής ψυχαγωγίας η υιοθέτηση της τεχνολογίας από τις γυναίκες βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα. Σύμφωνα με έρευνα της αμερικάνικης Ένωσης Ψυχαγωγικού Λογισμικού (Entertainment Software Association), το ποσοστό των gamers που είναι γυναίκες, των ατόμων δηλαδή που παίζουν τακτικά ψηφιακά παιχνίδια στον υπολογιστή ή σε κονσόλες, ανέρχεται στο 44% για το 2015. Μάλιστα, σύμφωνα με την ίδια έρευνα η μέση ηλικία των γυναικών gamers είναι τα 43 χρόνια, γεγονός που καταδεικνύει το μεγάλο βαθμό υιοθέτησης της τεχνολογίας από το πάλαι ποτέ «ασθενές» φύλο.
Η εξέλιξη αυτή έχει φέρει αλλαγές στην παγκόσμια βιομηχανία των ψηφιακών παιχνιδιών, καθώς όλο και περισσότεροι τίτλοι απευθύνονται πλέον στο γυναικείο κοινό. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η δημοφιλής πάροχος online παιχνιδιών πόκερ PokerStars, η οποία διοργανώνει διαδικτυακά τουρνουά αποκλειστικά για γυναίκες. Η ίδια εταιρία μάλιστα έχει συμπεριλάβει στην περίφημη επαγγελματική της ομάδα επιτυχημένες παίκτρες του πόκερ όπως η Vanessa Selbst και η Liv Boeree, οι οποίες έχουν καταφέρει να λάβουν υψηλές διακρίσεις σε διεθνή τουρνουά. Οι πρωτοβουλίες αυτές δείχνουν πόσο σημαντικό θεωρείται πλέον το γυναικείο κοινό για τις μεγάλες εταιρίες που δραστηριοποιούνται στον κλάδο της ψηφιακής ψυχαγωγίας, χώρος που μέχρι πρόσφατα θεωρούνταν ανδροκρατούμενος.

Αλλά και ο τρόπος που οι γυναικείοι χαρακτήρες απεικονίζονται σε γνωστά video games έχει αλλάξει επίσης. Αν και η θρυλική Lara Croft στο επιτυχημένο Tomb Raiders ήταν μια από τις πρώτες πρωταγωνίστριες σε βιντεοπαιχνίδι, είχε σχεδιαστεί έτσι ώστε να έχει μια εξωτερική εμφάνιση που να την καθίστα γοητευτική στο κατά κόρον ανδρικό κοινό των περασμένων χρόνων. Σήμερα όμως είναι όλο και περισσότεροι οι διαφορετικοί πρωταγωνιστικοί γυναικείοι χαρακτήρες στα παιχνίδια που κυκλοφορούν στην αγορά, όπως συμβαίνει σε δύο από τα νέα παιχνίδια για την πλατφόρμα του XboxOne. Στο πολυαναμενόμενο Recore πρωταγωνιστεί η Joule, μια γυναίκα επιστήμονας της ρομποτικής που απέχει πολύ από τα γυναικεία είδωλα του παρελθόντος, ενώ στο φουτουριστικό Tacoma η γυναίκα αστροναύτης Amy μας οδηγεί σε μια μοναδική περιπέτεια στο διάστημα.

Το Μέλλον για τις Γυναίκες στη Τεχνολογία
Αν και μέχρι σήμερα οι άνδρες κυριαρχούν στον τομέα της πληροφορικής και των τεχνολογιών επικοινωνίας, η ιστορία μας δείχνει ότι οι γυναίκες ήταν εκείνες που πέτυχαν μερικές από τις σημαντικότερες εφευρέσεις σε αυτούς τους τομείς. Η Αγγλίδα Ada Lovelace, κόρη του Λόρδου Βύρωνα, θεωρείται ο πρώτος άνθρωπος που έγραψε κώδικα για υπολογιστή, ενώ τη δεκαετία του 1950 η μαθηματικός Grace Hopper εφηύρε τον μεταγλωττιστή, το λογισμικό που μεταφράζει την αγγλική γλώσσα στη γλώσσα του υπολογιστή. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της εταιρίας Evans Data, ο αριθμός των γυναικών προγραμματιστών λογισμικού διπλασιάστηκε σε παγκόσμιο επίπεδο κατά την περίοδο 2001-2015, φτάνοντας σε ποσοστό 22,2% του συνόλου των προγραμματιστών. Αν και αυτά τα δεδομένα είναι ενθαρρυντικά, υπάρχει ακόμα πολύς δρόμος που πρέπει να καλύψουν οι γυναίκες.
Πόσο μάλλον που σήμερα, μεγάλο μέρος της προσφοράς εργασίας μετακινείται προς τον τομέα της Τεχνολογίας. Σύμφωνα με τον Andrus Ansip, υπεύθυνο του τμήματος Ενιαίας Ψηφιακής Αγοράς στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, περίπου 120.000 νέες ευρωπαϊκές θέσεις εργασίας δημιουργούνται κάθε χρόνο στον τομέα της τεχνολογίας και των υπολογιστών, ενώ μέχρι το 2020 η Ευρώπη θα χρειαστεί 800.000 περισσότερους τεχνολογικά εξειδικευμένους εργαζόμενους. Η εξέλιξη αυτή αποτελεί μια μοναδική ευκαιρία για τις γυναίκες, που στην Ελλάδα πλήττονται από την ανεργία σε μεγαλύτερο βαθμό από ό,τι οι άνδρες. Καθώς τα στερεότυπα του παρελθόντος καταρρίπτονται, ήρθε οι σειρά για τις γυναίκες επιστήμονες να διεκδικήσουν το μερίδιο που τους αναλογεί στις νέες εξελίξεις.